Özet
Heteronormativitenin belkemiğini oluşturan kurumlardan biri olarak eğitim, toplumsal cinsiyet hiyerarşisinin sürekli kılınmasını ve alternatif cinselliklerin marjinalleştirilerek çemberin dışında bırakılmasında başat rol oynar. Eğitim süreçleri, cinsiyetler ve cinsel kimlikler arasında hiyerarşik bir farklılık modeli kurarak çocukluktan itibaren cinsiyetli bedenlerin toplumsal olarak üretilmesine yol açar. Böylelikle, eğitim tam anlamıyla bir heteroseksüellik fabrikası olarak işlev görür. Okulda heteroseksüellik ‘doğal’dır, dolayısıyla üzerine konuşulmasına gerek dahi yoktur. Eğitim müfredatı, disiplin mevzuatı, öğretmen-öğrenci etkileşimi, kılık-kıyafet, gözetim-denetim gibi birçok uygulama, okuldaki ritüeller ve hatta okulun fizik mekânı mesela tuvaletler toplumsal cinsiyet farklılaşmasını belirginleştirerek heteronormatif yapının devamlılığını sağlarlar.
Referanslar
Bauman, Z. (2014). Modernlik ve Müphemlik. İsmail Türkmen (çev.) 3. Basım. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Baykara Özaydınlık, K. (2019). Kapsayıcı eğitime giriş. Pervin Oya Tanyeri (Der.) Kuramdan uygulamaya kapsayıcı eğitim içinde, (s.1-23). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çakırlar, C. ve Delice, S. (2012). Yerel ile küresel arasında Türkiye'de cinsellik, kültür ve toplumsallık. Serkan Delice ve Cüneyt Çakırlar (Der.) Cinsellik muamması: Türkiye’de Queer kültür ve muhalefet içinde (s. 11-34). İstanbul: Metis Yayınları.
Çankaya, D. (2014) Eleştirel pedagojiden Queer pedagojiye: Queer pedagoji ne kadar mümkün?, Kaos GL Dergisi (Queer Pedagoji Sayısı) (135), 26-27.
Demir, A. A. (2015). Pedagojileri queerleştirmek, Eleştirel Pedagoji (23), 50-53.
Erdem, T. (2012). Hizadan çıkmaya, yoldan sapmaya ve çıkıntı olmaya dair: Kimlik değil, cinsellik! Tektip cinsellik değil, cinsel çeşitlilik! Serkan Delice ve Cüneyt Çakırlar (Der.) Cinsellik muamması: Türkiye’de queer kültür ve muhalefet içinde (s.37-71). İstanbul: Metis Yayınları.
Foucault, M. (2011). Özne ve iktidar: Seçme yazılar 2, Işık Ergüden ve Osman Akınhay (çev.). 3. Basım. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Hall, D. E. (2014). Pedagojiyi queerleştirmek, Kaos GL Dergisi (Queer Pedagoji Sayısı) (135), 16.
Komşuoğlu, A. (2014). Birlikte yaşamayı öğrenmek (politik dostluk ve eğitim). İstanbul: h2o Kitap.
Öztürk, Ş. (2011). Sunuş yazısı, Cogito, Cinsel yönelimler ve queer kuram sayısı), (65-66), 5-6.
Şahin, M. (2018). Türkiye’de erkekliğin dönüşümü: Eğitim, kültür, etkileşim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Şimşek Aksin, M. (2019). Queer ve feminist pedagojiler temelinde Ankara’da Lise öğretmenleri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Programı.
Ünal, L. I. (2010). Çokkültürlülüğü hak temelinde anla(mlandır)mak: Eğitimde çokkültürlülük için bir çerçeve. Uluslararası katılımlı anadili sempozyumu 2 bildiriler kitabı içinde (s. 84-104). Ankara: Eğitim-Sen Yayınları.
Warner, M. (2000). The trouble with normal: Sex, politics, and the ethics of queer life. USA: Harvard University Press.
Yardımcı, S. ve Güçlü Ö. (Der.) (2013). Queer tahayyül. İstanbul: Sel Yayıncılık.
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2022 Remzi Altunpolat